Miras hukukunun temel kavramlarından biri de terekedir. Tereke ölen kişinin mal varlığı değerlerini ifade eder. Tereke dediğimizde miras bırakanın alacak ve borçları da dahil olmak üzere sahip olduğu aktif ve pasifteki tüm varlıkları anlamamız gerekir. Peki miras bırakan öldüğünde mal varlıkları nasıl tespit edilir ve tespit sürecinde yargısal süreç ne şekilde ilerler? Bu yazımızda terekenin ne olduğunu ve nasıl tespit edileceğini, Mahkeme aşamalarının nasıl ilerlediğini kısa izah edeceğiz. İşte terekenin tespiti davası hakkında tüm hukuki bilgiler.
İlgili Alan: Miras Avukatı
Tereke Ne Anlama Gelir?
Peki, Tereke ne demek? Tereke ilk olarak miras bırakanın özel hukuk işlerinde karşımıza çıkar. Ancak tereke, miras bırakanın tüm özel hukuk işlerini kapsamaz. Sadece malvarlığındaki devir ve intikal edilebilen özel hukuk işlerine tereke kapsamına dahil edebiliriz.
Dolayısıyla tereke, miras bırakanın özel şahsına ait olmayan devir ve intikal edilebilen tüm özel hukuk işlerine denir.
Bu tanım ile akla gelen ilk soru tereke ile mirasın kelime anlamları aynı olmasına rağmen neden farklı iki kavrammış gibi ayırıyoruz sorusudur. Şöyle ki; her ikisinin de kelime anlamları aynı gibi dursa da içeriğine bakıldığında farklı anlamlar taşıdıkları görülür. İki tanım arasındaki en önemli farklılık tereke, miras gibi her malvarlığı üzerindeki hak ve borçları içeriğinde barındırmaz. Terekenin de kapsamı miras bırakanın malvarlığıdır ancak miras bırakanın ölümüyle birlikte tüm malvarlığının mirasçılara geçerken bu malvarlığının hangi kısımlarının ölüm ile özel hukuk işleri çerçevesinde mirasçılara geçeceğidir. Bu durum terekenin konusudur. Dolayısıyla tam anlamıyla terekenin tanımına miras bırakanın malvarlığıdır diyemeyiz.
Terekenin varlığının, varlığı halinde neleri kapsadığının belirlenmesi zor olduğundan insanların hukuki yollar ile bunun belirlenmesini isteyebilir. İşte bu hukuki yolun başında terekenin tespiti davası yer alır.
Terekenin Tespiti Davası Nedir?
Peki, terekenin tespiti davası nedir? Kural olarak herkes tarafından bilinen olay; miras bırakanın ölümüyle birlikte tüm malvarlığının mirasçılarına kaldığıdır. Fakat mirasçıların miras bırakanın tüm malvarlığını tam anlamıyla ve doğru bir şekilde bilmesi mümkün olmayabilir. İşte tam bu nokta da mirasçıların miras bırakanın malvarlığının tespiti için terekenin tespiti davasını açabilirler.
Miras bırakanın tüm yaşamı boyunca elde ettiği malvarlığının yanı sıra ölümünden önce de yapmış olduğu satışlar, bağışlamalar bu gibi hukuki işlemlerin de tespiti istenilebilir. Bu noktada muris muvazaasının söz konusu olduğu durumların tespiti de terekenin tespiti davası ile yapılabilecektir.
Terekenin Tespiti Davasının Açılmasındaki Amaç Nedir?
Mirasçıların miras bırakanın malvarlığının tam ve doğru bir şekilde tespit edilmesi için terekenin tespiti davasını açtıklarını söylemiştik. Peki bu davanın açılmasındaki amaç sadece miras bırakanın malvarlığının tespit edilmesi midir?
Bu davanın tek amacı miras bırakanın mal varlığının tespiti değildir. Aynı zamanda malvarlığının tespiti ile bunların kayıt altına alınarak korunmasını da sağlamaktır. Yani her bir mirasçının, miras bırakanın malvarlığı üzerindeki haklarının özellikle mirasın paylaşımı sırasında zarara uğramaması için doğru tespitin yapılmasıyla ve her bir mirasçının haklarının hukuki olarak kayıt altına alınması amaçlanır. Kayıt altına alınarak mirasçıların miras üzerinde neler yapabileceklerine ilişkin bir yol çizmeleri sağlanır.
Ayrıca bu dava ile terekedeki mirasçıların korunan haklarından tüm mirasçılar faydalanır. Dolayısıyla bu dava ile çizilen sınırlar tespit edilen tereke üzerindeki tüm mirasçıların yararınadır.
O halde terekenin tespiti davasını kimler açabilir bu konuya da değinmek gerekir.
Terekenin Tespiti Davasını Kimler Açabilir Ve Hangi Mahkemede Açabilir?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi kural olarak mirasçılar işbu davayı açmada yetkilidirler. Fakat buradaki soru hep birlikte mi açabilirler yoksa tek tek açmaya da hakları var mıdır?
Her mirasçı dilediğinde bu davayı açabilir. Her bir mirasçının açmaya yetkisi olduğu gibi tüm mirasçıların birlikte de açmaya yetkisi vardır. Dava miras bırakanın son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemelerinde açılacaktır.
Ayrıca bu dava diğer miras davalarının açılmasıyla o davaların yargılaması sırasında da talep edebilir.
Terekenin Tespiti Davasında Zamanaşımı
Terekenin tespiti davasında önemli olan husus zamanaşımı süresi değildir. Zira bu davayı açmak için öngörülen bir zamanaşımı süresi yoktur. Burada önemli olan bu davayı açmakta hukuki yararın olmasıdır. Dolayısıyla hukuki yararı olan ilgili kişilerce terekenin tespiti davası her zaman açılabilir. Bu bakımdan herhangi bir zamanaşımı süresine veya hak düşürücü süreye tabi değillerdir. Sadece davayı açabilmek için hukuki yararlarının halen devam ediyor olması yeterlidir.
Terekenin tespiti davasıyla ilgili temel bilgileri belirttikten sonra davanın açılmasıyla sürecin nasıl olduğunu da belirtmek gerekiyor.
Terekenin Tespiti Davasındaki Yargılama
Mahkeme miras bırakanın malvarlığının tespitine ilk olarak mirasçıların beyanlarıyla başlar. Mirasçılar bilgileri dahilinde miras bırakanın malvarlıklarını mahkeme huzurunda belirtir. Daha sonra mahkeme gerekli gördüğü kurum ve kuruluşlara müzekkere yazarak miras bırakanın malvarlığını tespit etmeye devam eder.
Aynı zamanda mahkeme bir yandan da miras bırakanın borçlularını ve alacaklılarını da tespit eder. Zira borçluların ve alacaklıların da beyanları malvarlığının tespitini sağlamaya yönelik kolaylık sağlamaktadır.
Tüm veriler toplandıktan sonra mahkeme tarafından miras hukukunda uzman olan bir bilirkişi tayin edilir ve dosya kapsamında rapor düzenlemesi için bilirkişiye dosya gönderilir. Raporda da belirtilen hususlar çerçevesinde ve tüm toplanan bilgiler ile terekenin toplam değeri mahkemece belirlenir.
Mahkeme terekeye ait olan malvarlığı unsurlarını belirledikten sonra bu unsurları tek tek tereke defterine yazarak kayıt altına alır. Bunların arasında muhafaza altına alınamayacaklar var ise o halde de satışını sağlar ve paraya çevirir ve yargılamanın sonu olan bu tereke defterinde kayıt altına alınan malvarlığının terekeye değil de kendisine ait olduğunu ileri süren mirasçı bunu belirterek istihkak davasını açma hakkına sahiptir. Açtığı istihkak davasında istediği sonucu alan mirasçı mahkemeden kendisine ait olduğu kanıtlanan malvarlığını terekeden çıkartılarak kendisine verilmesini talep edebilecektir.
Tekcan Hukuk Bürosu İletişim
Miras ile alakalı aklınıza takılabilecek soruları cevaplamaya çalıştık. Her zaman bir miras hukuku konusunda bir avukat ile çalışmak sizin avantajınıza olacaktır. Detaylı Bilgi Almak İçin Bize 0 532 211 57 25 olan telefon numaramızdan bize ulaşabilirsiniz.
Ayrıca, terekenin tespiti davası ne zaman açılır, terekenin tespiti davasında ihtiyati tedbir, terekenin tespiti davası cevap dilekçesi, terekenin tespiti davası nerede açılır, terekenin tespiti davası dilekçe örneği gibi konularda da hukuk büromuzun avukatları ile görüşebilirsiniz.